113 milyon yıllık fosil tarihi yeniden yazıyor: Bilimin bildiği en eski keşif
Brezilya’da neredeyse gözden kaçacak olan bir fosil, bilimin karıncalara dair bildiklerini değiştirdi. Yapılan yeni bir araştırmaya nazaran, 113 milyon yıl öncesine ilişkin bu karınca, şimdiye kadar keşfedilen en eski karınca çeşidi olma özelliğini taşıyor. Cretaceous devrinde dinozorlarla birlikte yaşayan bu antik karınca, kendine has avlanma sistemleriyle dikkat çekiyor.
113 MİLYON YILLIK SIR
Brezilya’nın São Paulo Üniversitesi Zooloji Müzesi’nde yapılan bir inceleme sırasında keşfedilen fosil, bilinen en eski karınca cinsine ilişkin. Araştırmanın baş müellifi Anderson Lepeco, 2024 yılı Eylül ayında müze koleksiyonunda inanılmaz bir örnekle karşılaştığını belirtti. Kelam konusu fosil, kuzeydoğu Brezilya’daki ünlü Crato Formasyonu’nda korunmuş ve fevkalâde ayrıntılarıyla dikkat çekiyor.
CEHENNEM KARINCASI: ‘VULCANIDRIS CRATENSIS’
Kireçtaşı içinde korunmuş olan bu fosil, “cehennem karıncası” olarak bilinen Haidomyrmecinae alt familyasına ilişkin. Cretaceous devrinde, 66 ila 145 milyon yıl evvel yaşamış bu karınca tipi, günümüz karıncalarıyla direkt akraba değil. Yeni tanımlanan tıp, Vulcanidris cratensis ismini aldı ve orak biçimindeki çeneleriyle avlarını sıkıştırarak yahut delerek öldürdüğü düşünülüyor.
Çalışmaya nazaran, öbür cehennem karıncası örnekleri bugüne dek sırf amber içinde bulunmuştu. Lakin bu fosil, kaya içinde korunmuş birinci cehennem karıncası olması bakımından eşsiz bir örnek teşkil ediyor. Fransa ve Myanmar’da amber içinde keşfedilen başka hell ant fosilleri yaklaşık 99 milyon yıl öncesine tarihleniyordu; Brezilya’daki bu yeni bulgu ise karıncaların evrimsel tarihini 10 milyon yıl daha geriye çekiyor.
KARINCALARIN KAYIP ANATOMİK ÖZELLİKLERİ
Günümüzde karıncalar yeryüzünün en yaygın ve baskın böcek kümelerinden biri. Fakat çalışmaya nazaran, karıncalar birinci kere 145 milyon yıl kadar evvel, arılar ve yaban arılarıyla ortak atadan evrilmeye başladı. Dinozorların yok oluşunu tetikleyen asteroid çarpması sonrası, 66 milyon yıl evvel karıncalar büyük bir evrimsel sıçrama yaparak ekosistemlerde baskın cinsler haline geldi.
Araştırmacılar, bulunan fosilin karıncaların kaybettiği anatomik özelliklere dair kıymetli ipuçları verdiğini belirtiyor. Örneğin, Vulcanidris cratensis çok daha damarlı kanat yapısına sahipti ve çağdaş karıncalardan farklı olarak avını çeneleriyle yana değil, öne gerçek kavrıyordu. Bu “forklift” gibisi avlanma hali, erken karıncaların hayli gelişmiş avcılık stratejileri geliştirdiğini gösteriyor.
