1509 İstanbul Depremi (Küçük Kıyamet) | Tarihte İstanbul’da kaç deprem oldu: Depremler kaç şiddetindeydi?

Tarihin en yıkıcı tabiat olaylarından biri olarak kabul edilen 1509 İstanbul Zelzelesi, Osmanlı başşehrini derinden sarsmış ve halk ortasında “Küçük Kıyamet” olarak hafızalara kazınmıştı. Pekala lakin İstanbul’da daha evvel hangi yıllarda zelzele oldu ve kaç şiddetinde oldu? İşte ayrıntılar…

1509 İstanbul Sarsıntısı (Küçük Kıyamet)

1509 İstanbul Depremi, 10 Eylül 1509 tarihinde meydana gelmiş ve tarihe “Küçük Kıyamet” (Arabî: Kıyâmet-i Suğrâ) ismiyle geçmiştir. Bu isimlendirme, sarsıntının şiddeti ve yol açtığı büyük yıkım nedeniyle yapılmıştır. O periyot İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu’nun başşehriydi ve kent şimdi II. Bayezid devrindeki büyük imar hareketleri içindeydi.

1509 sarsıntısı kaç şiddetinde oldu?

10 Eylül 1509 (Hicri 915 yılı) yılında gerçekleşen sarsıntı çağdaş ölçekte yaklaşık 7,2 – 7,4 büyüklüğünde olduğu iddia edilmektedir. O devrin teknolojileriyle sarsıntının birkaç dakika sürdüğü kaydedilmiştir. Marmara Denizi’nin kuzeydoğusu, İstanbul’a epey yakın bir deniz bölgesi olduğu düşünülmektedir.

İstanbul sarsıntısının verdiği hasaar

İstanbul’daki çabucak her mahallede ciddi hasar oluştu. Sarsıntıda 4.500’den fazla yapı yıkıldı, bunların içinde mescitler, saraylar, medreseler ve su kemerleri vardı. Sur içindeki yapıların yüzde 30’undan fazlası ziyan gördü. Bilhassa Topkapı Sarayı, Ayasofya ve kentin değerli su yolları ağır hasar aldı.

Kaydedilen datalara nazaran yaklaşık 10.000 kişi hayatını kaybettiği iddia ediliyor. Birtakım kaynaklarda, denizin taştığı, küçük tsunami gibisi dalgaların kıyılarda tesirli olduğunu yazmaktadır.

Deprem sonrası İstanbul’da yapılan değişim ve gelişmeler

Deprem, halk ortasında büyük endişeye neden oldu. Günlerce beşerler meskenlerine girmedi, açık alanlarda konakladı. Periyodun padişahı II. Bayezid, kentin yine imarı için büyük bir seferberlik başlattı. “Nakkaşlar”, “ustalar”, “duvarcılar” Anadolu ve Rumeli’den İstanbul’a getirtti.

Deprem sonrası yine inşa faaliyetleri için hem halktan hem de devlet bütçesinden kaynak ayrıldı. Bir manada bu zelzele, Osmanlı’da şehircilik ve yapı tekniği anlayışının değişmesine de sebep oldu. Ahşap yapılara daha çok tartı verilerek, sarsıntıya sağlam mimari tahliller aranmaya başlandı.

İstanbul’da hangi yıllarda kaç şiddetinde zelzele oldu?

Aşağıdaki tabloda İstanbul’u direkt etkileyen ve kıymetli büyüklükte olan depremler yer almaktadır.