3 bin yıllık antik dikilitaşta 7 adet gizli mesaj keşfedildi

Paris-Sorbonne Üniversitesi’nde vazife yapan Mısırbilimci Dr. Jean-Guillaume Olette-Pelletier, dikilitaşta “kriptografi içeren hiyeroglifler” tespit ettiğini açıkladı. Bu bâtın yazı sistemi, yalnızca Mısır’da muhakkak bir seçkin sınıfın okuyabildiği özel bir sembol lisanıydı.

Dr. Olette-Pelletier’in çözümlediği yedi bildiriden biri, hava rabbi Amun’a ithafen yazılmış “Amun’un ka gücünü yatıştır” (Antik Mısır inancında “ka”, bir kişinin yahut yaradanın yaşamsal özü, hayat gücü ya da ruhsal gücü olarak kabul edilir) sözünü içeriyor. Bu tıp sözler, eski Mısırlılar için ilahlara daima adaklar sunmanın ehemmiyetini hatırlatıyordu. Öteki altı iletinin ise yalnızca seçkin bireylerin anlayabileceği özel manalar içerdiği ortaya çıktı. Münasebetiyle bu altı ileti şimdi çözülmüş değil.

Paris’teki Luxor Dikilitaşı, Ramses II periyodunda tek kesim kırmızı granitten oyularak yapılmıştı. Yepyeni olarak Mısır’daki Luxor Tapınağı’nın önünde duran iki kardeş anıttan biridir. Başkası hala Mısır’da yerinde dururken, başkası 1830’larda Fransa’ya özel bir gemiyle taşındı ve Kral Louis-Phillipe tarafından bugünkü yerine dikildi.

Dikilitaş, dört cephesine oyulmuş güneş ışığını andıran kabartma hiyeroglifleriyle tanınıyor. Lakin yeni keşif, kimi sembollerin sadece seçkin şahısların anlayabileceği özel manalar içerdiğini ortaya koydu. Dr. Olette-Pelletier, dikilitaşın tepesine çıkabilen birinci uzman olarak bu bâtın bildirileri Covid-19 kısıtlamaları sırasında yapılan onarımlar sayesinde keşfetme fırsatı buldu.

Uzmanın açıklamasına nazaran, batı cephesi o periyotta sırf Nil Irmağı üzerinden gelen soylulara gösterilmek üzere tasarlanmıştı. Bu yüzeyde Ramses’in ilah Amun’a adak sunarken tasvir edildiği bir sahne, firavunun mutlak gücünü vurgulayan bir propaganda iletisi niteliği taşıyor.

Doğu cephesinde ise Ramses’in başlığına gizlice yerleştirilmiş boğa boynuzları bulunuyor. Bu sembol, “ka” sözünü yani rabbin yaşamsal gücünü temsil ediyor. Dr. Olette-Pelletier, bu detayların sırf klâsik hiyeroglif okuma bilgisiyle fark edilemeyeceğini belirtiyor.

Akademisyene nazaran Paris’teki bu keşif, Mısır’daki kardeş dikilitaş için de misal kapalı bildirilerin olabileceğine işaret ediyor. Olette-Pelletier’in bulguları, yakında Montpellier merkezli ENIM mecmuasında yayımlanacak.