Dünya dışı yaşamın kanıtı, bilim dünyasını sarstı: ‘Dünya dışında, canlı varlıklarla dolu bir okyanus’

Gökbilimciler, Dünya’dan 124 ışık yılı uzaklıktaki bir gezegende, hayat kalıntıları buldu. Bu bulgular, dünya dışı yaşama dair en güçlü delil oldu.

Cambridge Üniversitesi’nden astrofizik profesörü Nikku Madhusudhan liderliğindeki milletlerarası grup, uzay teleskopuyla K2-18b isimli gezegenin atmosferinde birtakım organik molekülleri tespit etti.

Bu moleküller Dünya’da sadece canlı organizmalar tarafından üretiliyor. Gezegenin yüzeyindeki okyanusun, canlı varlıklarla dolu olduğu düşünülüyor.

Madhusudhan, “Bu gezegenle ilgili bildiğimiz her şey göz önüne alındığında, içi ömür dolu bir okyanusa sahip bir dünyayı izlediğimiz datalarla en âlâ uyuşan olasılık” dedi.

Araştırmacılar, 2023 yılında James Webb Uzay Teleskobu’nun K2-18b’de metan ve karbondioksit tespit etmesiyle ilgilerini bu gezegene yöneltti.

Bu, Güneş Sistemi dışında yaşanabilir bir gezegenin atmosferinde karbon bazlı moleküllerin birinci kere gözlemlendiği örnek oldu.

Karbon bazlı moleküller, bu gezegende teneffüs yapıldığını, hatta kimi akıllı canlıların üretim bile yapıyor olabileceğinin bir delili.

BİLİM TOPLULUĞUNDA TEMKİNLİ SEVİNÇ

Şimdi teleskobun iki farklı aygıtı, Dünya’da sadece deniz fitoplanktonları üzere canlılar tarafından üretilen dimetil sülfür (DMS) ve dimetil disülfür (DMDS) moleküllerini yüksek ölçüde tespit etti. Bulgular Astrophysical Journal Letters akademik mecmuasında yayımlanacak.

Cambridge grubu, gözlemlenen ölçüde DMS ve DMDS’nin, kendi kendine, canlı bir varlık olmadan oluşamayacağını söyledi. Lakin, bilmedikleri farklı bir sürecin de mümkün olduğunu belirterek temkinli davranıyorlar.

Keşifi yapan grup, dünya dışı canlı varlıkların kanıdı olarak kabul gören gazların öbür bir biçimde ortaya çıkmış olabileceği ihtimalini elemek için kuramsal ve deneysel çalışmalar planlıyorlar.

Madhusudhan, “Kendi sonuçlarımızdan derin bir kuşku duymamız kıymetli. Lakin tekrar tekrar test ederek bu sonuçlara güvenebileceğimiz noktaya ulaşabiliriz” dedi.

Eğer bu işaretler dünya dışı hayattan kaynaklanıyorsa, gezegenin okyanuslarının Dünya’nın erken periyotlarındaki mikrobiyal canlılık seviyesine sahip olabileceği düşünülüyor. Lakin mikrobiyal hayatın ötesinde karmaşık bir ekosistem olup olmadığını anlamak mümkün değil.

Gezegenin atmosferindeki gazlar, yıldızının önünden geçerken ışık tayfında bıraktığı izlerle tahlil ediliyor. K2-18b direkt görüntülenemiyor.

Zira bu gezegen, hem çok uzak hem de güneş sisteminin yıldızına fazla yakın.Bu nedenle teleskoplarla direkt müşahede yapılması yakın gelecekte mümkün görünmüyor.

‘DİKKATLE İZLEMELİYİZ’

Araştırmanın dışında kalan kimi gökbilimciler ise temkinli bir optimistlik içinde. Londra’daki Imperial College Dave Clements, “Bu çalışma, dünya dışında yerde hayat keşfettiğimizi ilan edeceğimiz uzun yolun hakikat tarafta atılmış bir adımı” dedi.

Kraliyet Astronomi Topluluğu Lider Yardımcısı Robert Massey ise “Bir gezegende okyanus dolusu mikrobiyal canlı bulduğumuza dair en ufak bir ihtimal bile inanılmaz bir niyet. Bundan sonra ne olacağını dikkatle izlemeliyiz” dedi.

Son 30 yılda Güneş Sistemi dışında yaklaşık 5 bin 800 gezegen keşfedildi. K2-18b dışında da pek çok gezegen, dünya dışı hayat saptamak için dikkatle izleniyor.

Güneş sistemimizde ise, Jüpiter ve Satürn’ün buzla kaplı uydularının altındaki okyanuslarda ömür izleri aranıyor. ESA’nın ‘Jupiter’in Buzlu Ayları Kaşifi’ aracı ve NASA’nın ‘Europa Tırmanıcısı’ araçları 2030’larda bu uyduları araştırmak için yola çıkacak.