%100 Şarj Zararlı mı? Elektrikli Otomobiller İçin En Sağlıklı Şarj Yöntemi Hangisi?
Elektrikli arabaların hayatımıza süratle girmesiyle birlikte, bu araçların bakımı ve hakikat kullanımı hakkında yeni sorular da gündeme gelmeye başladı. Bu sorulardan en sık karşılaşılanı, varsayım edebileceğiniz üzere batarya ömrü ile ilgili. Pekala bir elektrikli arabası her vakit yüzde 100 şarj etmek mi yoksa tıpkı akıllı telefonlardaki üzere yüzde 80 şarj etmek mi daha yeterli? Elektrikli arabalarda yüzde 100 şarj ziyanlı mı? Bu içeriğimizde bu soruya cevap vereceğiz.
Hepimizin akıllı telefonu var ve kullanıcıların önemli bir kısmı, bataryayı yüzde 20-80 şarj döngüsünde kullanmayı tercih ediyor. Tüketiciler, kimi teknoloji firmalarının ve içerik üreticilerin de tavsiyesi üzerine bu sayede daha uzun batarya ömrüne ulaşacaklarına inanıyorlar. Aslında haksız da değiller. İşte bu durum, aslında otomobiller için de geçerli. Lakin burada kimi kritik farklar bulunuyor. Gelin ayrıntılara geçelim.
Öncelikle elektrikli arabaların batarya yapısına bakalım
Bir elektrikli arabanız varsa ve en sağlıklı biçimde şarj etmek istiyorsanız öncelikli olarak batarya tipini tespit etmeniz gerekiyor. Piyasada genel olarak “lityum iyon batarya” olarak lanse ediliyor olsalar da bataryaların daha alt kolları bulunuyor. Kestirim edebileceğiniz üzere her alt kısım, kendine has özellikler sunuyor. Gelin artık elektrikli arabalarda yaygın olarak kullanılan batarya cinslerine yakından bakalım.
Elektrikli arabalarda yaygın olarak NMC (Nikel-Manganez-Kobalt) ve LFP (Lityum-Demir-Fosfat) bataryalar kullanılıyor
Yaygın olarak kullanılan KONUT batarya tipi NMC (Nikel-Manganez-Kobalt) bataryaların güç yoğunluğu yüksektir ve bu da teknik olarak daha uzun menzil anlamına gelir. Fakat bu bataryalar, yüksek şarj düzeylerine karşı daha fazla hassastırlar. Bunun nedeni de kimyasal yapılarıdır. LFP (Lityum-Demir-Fosfat) bataryalarda ise güç yoğunluğu biraz daha düşüktür. Lakin buradaki kimyasal yapı, yüksek şarj düzeyine karşı daha dayanıklıdır.
Burada değerli bir gerçeğe vurgu yapmamız gerek; her iki batarya tipi de yüksek şarj düzeyleri nedeniyle zaman içerisinde yıpranırlar. Lakin NMC bataryadaki yıpranma durumu, LFP bataryadakinden çok daha fazla olacaktır.
Peki ne yapmalı? Hangi batarya nasıl şarj edilmeli?
Sahip olduğunuz elektrikli arabada hangi tip batarya kullanıldığını tespit ettiğinizi varsayalım ve içeriğimize devam edelim. Şayet sahibi olduğunuz arabada NMC batarya bulunuyorsa yüzde 100 şarj için zorlamanıza gerek yok. En azından günlük kullanımda. Zira bu bataryayı daima olarak yüzde 100 şarj etmek, daha çabuk yıpranmaya neden olacaktır. Zati süratli şarj aygıtlarında bile yüzde 80’den sonra sürat düşüşü oluyor. Aracınız yüzde 80 şarj olduktan sonra yolunuza devam edebilirsiniz.
Tabii bu demek olmuyor ki NMC bataryalı elektrikli arabaları hiçbir vakit yüzde 100 şarj etmeyin. Uzun yola gidecekseniz yahut bulunduğunuz yerde sık sık şarj imkânı olmuyorsa en azından bir seferinde yüzde 80, ikincisinde yüzde 100 şarj edebilirsiniz.
LFP bataryaların yıpranma hisselerinin daha düşük olduğunu söylemiştik. İşte bundan kaynaklı olarak bu bataryalara sahip elektrikli arabaları NMC’lere kıyasla daha sık yüzde 100 şarj edebilirsiniz. Burada aslında kıymetli bir ayrıntı var. LFP bataryaların kalibre edilebilmeleri için zati vakit zaman yüzde 100 şarj edilmeleri gerekiyor. Bu süreç, aracın batarya idare sistemi (BMS) tarafından doğru menzil hesaplaması yapılabilmesi için epeyce kıymetli.
Buradan anlayabileceğiniz üzere elektrikli araba nasıl şarj edilir, elektrikli arabalarda yüzde 100 şarj ziyanlı mı? sorularının tek bir gerçek yanıtı yok. Fakat kabaca şöyle bir matematikten bahsetmek mümkün; NMC bataryalı bir arabası ayda 1 defa, LFP bataryalı bir elektrikli arabası ise ayda 2 kez yüzde 100 şarj edin. En azından kent içi kullanım ve istasyona erişimin sorun olmadığı durumda.
