İngiltere’de 80 yıllık sevinç

Bugün hayatta olup kutlamaları seyredebilenler, 80 yıl evvel küçük çocuklardı, yaşı yetenler savaşın bittiği o büyük unutulmaz günü hayal meyal hatırlıyor. Kayınvalidemin en yeterli hatırladığı, bombalar ve sığınaklara saklanmaları. 8 yaşındaymış bir gün ağabeyi ile sinemadan dönmüşler, anneleri “Bir konuğumuz var, paltolarınızı asın, mutfağa geçin” demiş. Mutfakta oturan adamı görünce ağabeyi “Babam gelmiş” diye çığlık atarak koşup sarılırken kendisi bakakalmış! Ağabeyinin “babam” diye sarıldığı adamı hayatında birinci defa gördüğünü ve ne hissettiğini bilmediğini söylüyor, vakit zaman babaya yazdıkları mektuplar ve savaş müddetince yasaklanan kilise çanlarının birinci defa savaşın bittiği gün çalındığı da hatırladıklarından…

Onların bu memnun kavuşma kıssası ne yazık ki birçok konuta nasip olmamıştı, savaşa gidenlerden dönmeyen, öksüz kalan çoktu. Yaklaşık 80 milyon insanın hayatına mal olan, meskenleri, aileleri, kentleri yok eden ve tüm ülkelerin halklarına büyük acı ve yoksulluk getiren altı yıllık İkinci Dünya Savaşı 8 Mayıs 1945’te Almanya’nın teslim olmasıyla bitmişti. Periyodun İngiltere Başbakanı Winston Churchill, Avrupa’da savaşın sona erdiğini saat 15’te radyodan duyurdu, ardından Londra’da Sağlık Bakanlığı binası balkonundan doğaçlama bir konuşma yaptı. Aşağıda toplanan coşkulu kalabalığa “Bu sizin zaferiniz” diye ilan etti. Kalabalık, “Hayır, sizin!” diye bağırdı. Değişiktir ki savaş vaktindeki değerli rolüne karşın İngiliz halkı Churchill’i Temmuz 1945 seçimlerinde tekrar iktidara getirmemişti.

O gün dünya çapında kasaba ve kentlerin sokalarında coşkuyla kutlanan Avrupa Zafer Günü’nün bu yıl 80. yıldönümü. Ülke genelinde yapılan dört gün dört gece süren bir dizi anma aktifliğinin Londra ayağı 5 Mayıs’ta kıymetli bir askeri geçit merasimiyle başladı. On binler, Ukrayna ve Almanya üzere müttefik işçinin de katıldığı geçit merasimine tanıklık etmek için sıraya girmişlerdi.

TORUN TORBA ORADAYDI

Bir müddettir hastalıklarla savaşan İngiliz kraliyet ailesi üyeleri, Harry hariç torun torba oradaydı. Başbakan ve belediye başkanı onların yanı başında yerlerini almışlardı. Geçit merasimi, Kral III. Charles’ın aile üyeleriyle birlikte balkondan kalabalığı selamladığı Buckingham Sarayı üzerinde tarihi Kızıl Oklar askeri uçakların yaptığı bir uçuşla sona erdi.

Törende önümde oturan yaşlı bir çift, şovları ilgiyle izlerken bana dönüp bir kaç defa “Ne hoş bir gün” dedi. Konuşmaya başladığımızda 90 yaşında olduğunu öğrendiğim beyefendi, savaş bittiğinde 10 yaşında olduğunu ve sokaklardaki o sevinci hiç unutmadığını anlattı. Ayrıyeten 8 Mayıs’ta da saat tam 12.00’de savaşta ölenler için ülke genelinde iki dakikalık hürmet duruşunda bulunuldu. Akşam ise ülke genelinde 2 bin 500 işaret fişeği yakıldı ve Tower Köprüsü üzere sembolik yerlerde barış ışığının yayılması sembolize edildi.

Hafta boyunca süren aktifliklerin dikkat çekenlerinden birisi de Londra Kulesi’nde açılan “Kanla Kaplı Topraklar ve Kızıl Denizler” isimli seramik standıydı. Kulenin duvarlarında sergilenen enstalasyonda kan kırmızısı gelincikler, güya bir krater oluşturuyor ve dışarıya gerçek akan dalgalarla çimenlik alana dökülüyor. Çatışmanın uzun periyodik tesirini anımsatan iki yapraklı seramik gelincikler, savaşta ölenleri anmak için kullanılan bir sembol. Anma vakitlerinde ceket yakalarına, şapkalara iliştiriliyor.