Ankara’nın tarihi köy camileri harabeye dönmüş

Ankara’nın Kalecik ilçesindeki ahşap ve duvar süslemeleriyle dikkati çeken eski köy mescitleri, restore edilmeyi bekliyor.

Çaykaya Mahallesi’nde bulunan ve 1954’te taş ve kerpiç kullanılarak yapılan eski cami, devrin mimarisine ışık tutuyor, tavan ve duvar süslemeleri görenleri hayran bırakıyor.

Uzun yıllar mahallenin muhtaçlığına karşılık veren cami, yeni caminin yapılmasıyla kullanımdan düştü ve vakitle yazgısına terk edildi.

Türkçe öğretmeni Salih Yancı, bu çeşit mescitlerin tavanının çoklukla ahşaptan yapıldığını söyledi.

Yancı, “Eğer buralardan bir usta geçiyorsa ya da bir usta bulunursa tavan süslemesi yaptırırlar, duvarları süsletirler. Demek ki bu köyden de iki usta geçti. Biri ahşap ustası Veysi Usta. Minberde de ismi yazılı. O, tavanını, hanımlar mahfilini, müezzin mahfilini ve minberini süsledi. Öbür usta da Muharrem Bican. O nakkaş da bu köyden geçerken ya da köylü tarafından bulunup getirilerek duvarları süslemiş. Bu caminin iki özelliği, duvarının ve tavanlarının süslü olması.” dedi.

“Gerekli kurumların buradan haberi var”

Yancı, bu mescide birinci sefer 2021’de geldiğini söyleyerek, o günlerde caminin durumunun daha düzgün olduğunu, bugün ise tavandaki ve duvarlardaki dökülmelerin arttığını söyledi.

Durumu yetkililere bildirdiğini söyleyen Yancı, “Gerekli kurumların buradan haberi var. Aslında sık sık ziyarete gelip denetim ediyorlar. Kurumlarla toplumsal medyadan bağlantı kuruyoruz. Bize ilgilendiklerini söylediler. İlgileniliyor fakat restore edilecek mi, edilirse süreç ne kadar olacak onu bilmiyoruz.” diye konuştu.

“Tarihi eser kadar değerli”

Caminin ahşap tavanı ve duvar süslemelerinin çok kıymetli olduğunu belirten Yancı, “Yüzyıllık ya da yüzyılı aşmış bir tarihi eser olmayabilir ancak 1954’te yapılmış, 1960’ta nakışları yapılmış olmasına karşın tarihi eser kadar kıymetli. Burada gelenekli bir sanat uygulanmış. Hem nakkaşlara hem de ahşap ustalarına hem sanatlarına hürmet olarak sahip çıkıp, onarmak lazım.” tabirlerini kullandı.

Çaykaya Mahallesi sakinlerinden Kazım Demircioğlu ise caminin eski halinin çok hoş olduğunu anlatarak, yeninden ayağa kaldırılması davetinde bulundu. Demircioğlu, “Bu çatı çöktükten sonra bu eser masraf. Bu caminin onarılmasını, tekrar eski haline gelmesini istiyoruz.” dedi.

“Ankara’daki neredeyse en hoş tavan”

Kalecik’te ahşap ve duvar süslemeleriyle dikkati çeken bir başka cami ise Altıntaş Mahallesi’nin, yenisi yapılınca kullanımdan düşen eski mescidi.

Salih Yancı, caminin 1900’de bölgenin varlıklı bir ailesi tarafından yaptırıldığını anlatarak, şu sözleri kullandı:

“Duyduğumuz kadarıyla Çaykaya köyündeki cami de tekrar tıpkı aile tarafından yapılmış. Burası da artık tarihi eser sayılabilecek bir cami zira 1900’de yapılmış. Buranın tavanı Ankara’daki neredeyse en hoş tavan. Özelikle tavan göbeklerine dikkat ediyorum, Ankara etrafındaki en hoş tavan göbeği burada.”

Caminin sıva altında nakışlar olabileceğine işaret eden Yancı, şunları söyledi:

“Müezzin mahfilinin bir duvarında nakış varmış, sıva kazınarak ortaya çıkarılmış. Başka duvarların altında da nakış olabilir. Mimari olarak sağlam bir cami, tavanına da çok ihtimam gösterilmiş. Ahşap personelliği çok hoş. Lakin maalesef bu kadar eski tarihlerde yapılan mescitlerde mimar, nakkaş ve ahşap ustasının ismini birçok vakit göremiyoruz. Burada da ahşap ustasının ismi yok maalesef. Fakat en kıymetli kısmı tavanı.”

“Büyüklerimizden bu tarihi yapıtı canlandırmalarını istiyoruz”

Altıntaş Mahallesi’nin eski muhtarı Üzeyir Bilgen, caminin 1993’e kadar hizmette kaldığını, o yıl yeni cami yapılmasının akabinde ise yazgısına terk edildiğini söyledi.

Bilgen, “Büyüklerimizden bu tarihi yapıtı canlandırmalarını istiyoruz. Buraya çok gelen oluyor. Buranın fotoğrafını çekip gidiyorlar. Lakin sonuçta hiçbir şey görmedik. Muhtarımız buranın yapılacağını söyledi ancak daha gelen olmadı. Buranın restore edilmesini, güzelleştirilmesini istiyoruz.” biçiminde konuştu.

AA