Çinli Dev, Avrupa’da Üretim Üssü Arıyor: Türkiye İçin Büyük Fırsat!
ADEM EYÜPOĞLU / İSTANBUL – ÖZEL HABER
Elektrikli araç ihtilalinin ön saflarında yer alan Çinli araba ve yapay zeka üreticisi XPENG, Avrupa’daki varlığını güçlendirmek için kıymetli bir adım atıyor: Avrupa’da bir üretim tesisi kurmak. Amaçta ise üç ülke var ve Türkiye bu stratejik liste içerisinde yer alıyor. XPENG’in, Avrupa ve Asya’nın kesişim noktasındaki konumu, Gümrük Birliği avantajı ve esaslı otomotiv altyapısıyla Türkiye’yi potansiyel bir üretim üssü olarak değerlendirmesi, otomotiv dünyasında heyecan uyandırdı. Pekala Türkiye bu fırsatı yakalayabilir mi?
XPENG KİMDİR? GLOBAL OYUNCUNUN YÜKSELİŞİ
2014 yılında Çin’in Guangzhou kentinde kurulan XPENG, yalnızca elektrikli arabalarla değil, birebir vakitte yapay zeka ve robotik teknolojileriyle de fark yaratıyor. Halihazırda Çin’de büyük üretim tesislerine sahip olan şirket, ABD ve Avrupa’daki ofisleriyle de global ayak izini süratle genişletiyor. Şirketin gayesi net: Çin menşeli araçlara uygulanan AB tarifelerinden kaçınmak ve Avrupa pazarına yerelleştirilmiş üretimle giriş yapmak.
TÜRKİYE NASIL ÖN PLANA ÇIKAR?
XPENG’in göz önünde bulundurduğu en kritik faktörler ortasında düşük iş gücü maliyetleri, AB’ye tarife avantajlı erişim, lojistik pozisyon, devlet teşvikleri ve gelişmiş otomotiv altyapısı yer alıyor. Türkiye, bu başlıkların birçoklarında dikkat cazip bir pozisyona sahip: AB ile Gümrük Birliği sayesinde, Türkiye’de üretilen araçlar Avrupa’ya tarife uygulanmadan ihraç edilebiliyor. Ford, Renault, Toyota, Hyundai üzere devlerin yıllardır üretim yaptığı Türkiye’de güçlü bir tedarik zinciri ve yetişmiş iş gücü mevcut. Türk hükümeti, elektrikli araç ve batarya üretimi üzere alanlarda yüksek teşvik programları uygulayarak bölümü çekim merkezi haline getirmeyi hedefliyor. Türkiye’nin büyüyen iç pazarı da, XPENG’in sadece ihracata bağlı kalmadan güçlü bir mahallî satış ağı kurmasına imkan tanıyor.
ZORLUKLAR VE RAKİPLER
Elbette tablo büsbütün meselesiz değil. Türkiye’nin mevcut ekonomik dalgalanmaları, döviz kuru istikrarsızlığı ve yüksek enflasyon, kimi yatırımcılar için risk ögesi oluşturabiliyor. Ayrıyeten, XPENG’in karşısında Macaristan, Slovakya ve Polonya üzere cazip ülkeler de var. Bu ülkeler, bilhassa Çinli BYD ve CATL üzere şirketlerin yatırım yaptığı, düşük maliyetli lakin istikrarlı Avrupa pazarları olarak öne çıkıyor. Slovakya’nın kişi başına düşen otomobil üretiminde dünya lideri olması da cabası.
ÇİN BİLDİRİMİ YATIRIMCININ GÖZÜNÜ KORKUTUYOR
Her ne kadar Türkiye, coğrafik pozisyon ve teşvik avantajlarıyla dikkat çekse de Çinli elektrikli araç üreticileri için mevcut politik ve düzenleyici ortam birtakım soru işaretleri yaratıyor. Son devirde Türkiye, Çin’den ithal edilen elektrikli araçlara yönelik yüksek gümrük vergileri ve ek teknik zorunluluklar getirdi. Bilhassa 2024 yılında yürürlüğe giren kararlarla, Çin menşeli EV’lere yönelik ek vergi yükü ve “en az 7 bölgede servis ağı ve 20 davet merkezi kurma zorunluluğu” üzere kriterler, birçok üretici için önemli operasyonel mahzurlar yarattı. Bu düzenlemeler sonucunda Skywell, BYD, MG, Seres ve Voyah üzere markalar, Türkiye pazarında mağduriyet yaşadı. Kimileri satışlarını yavaşlatmak zorunda kalırken, kimileri ise operasyonlarını büsbütün askıya aldı. Yalnızca BYD, fabrika kurma kelamı verdiği için bu bildirimden muaf tutuldu. Türkiye pazarında süratle büyüyen Çinli MESKEN markalarının karşılaştığı bu regülasyon bariyerleri, XPENG üzere potansiyel yatırımcılar için dikkatle kıymetlendirilmesi gereken bir risk faktörü haline geliyor. Her ne kadar üretim yatırımı ile ithalat farklı kulvarlarda yer alsa da, bu tıp müdafaacı siyasetlerin sürekliliği ve öngörülebilirliği, XPENG’in yatırım kararında belirleyici olabilir. Türkiye’nin bu hususta net ve uzun vadeli bir yatırım vizyonu sunması, Çinli üreticilerin inancını tekrar tesis etmek açısından kritik kıymet taşıyor.
TÜRKİYE BU TRENİ KAÇIRMAMALI
XPENG’in Avrupa’da fabrika kurma kararının arifesinde olduğu bu devirde, Türkiye’nin elindeki avantajları aktif bir formda kullanması büyük değer taşıyor. Yerli araba TOGG’un da tesiriyle hareketlenen lokal pazar, Türkiye’yi yalnızca üretim değil, teknoloji ve inovasyon üssü yapabilecek potansiyele sahip. Şayet hakikat adımlar atılırsa, XPENG üzere vizyoner bir markanın Türkiye’yi üretim merkezi olarak seçmesi, sadece yeni yatırımlar değil, global rekabette büyük bir stratejik kar manasına gelecektir. Yolun sonunda yalnızca arabalar değil, teknoloji, istihdam ve global güç istikrarları de şekilleniyor. Türkiye bu yarışta öne çıkabilirse şayet hakikat viteste rakiplerinin önüne geçmesi içten bile değil.
XPENG’İN AVRUPA VİZYONU VE SON ADIMLARI
XPENG, Avrupa’daki büyümesini 2020’nin sonlarında başlattı ve Norveç’ten İspanya’ya, Almanya’dan Polonya’ya kadar geniş bir satış-servis ağı kurdu. Şirketin CEO’su, Avrupa’da fabrika kurmanın yalnızca tarife avantajı değil, uzun vadeli kârlılık için stratejik bir mecburilik olduğunu söz etti. Geçtiğimiz günlerde, XPENG İtalya pazarına resmen giriş yaptı. Milano Tasarım Haftası’nda P7+ sedanı, uçan otomobil prototipi XPENG X2 ve insansı robotları tanıtan şirket, Avrupa’ya sırf araba değil, “AI + mobilite” vizyonunu da getiriyor.
31 ÜLKEDE FAALİYET GÖSTERİYOR
İtalya, Avrupa’nın en büyük beş araba pazarından biri ve elektrikli araçlara geçişte öncü bir pozisyonda bulunuyor. İtalyan hükümeti, elektrikli mobiliteyi teşvik etmek için vergi indirimleri ve şarj altyapısı yatırımları üzere siyasetler uyguluyor. XPENG, İtalya’ya girmeden evvel Güney Avrupa’da değerli adımlar atmıştı. Şirket, şu anda neredeyse tüm Güney Avrupa pazarını kapsıyor ve ondan fazla Avrupa ülkesinde faaliyet gösteriyor. Avrupa, XPENG’in global büyüme planları için stratejik bir ehemmiyete sahip. Avrupa dışında, XPENG Güneydoğu Asya’da da büyüyor ve yerelleştirilmiş üretim ile şarj altyapısı dağıtımını birleştiren bir strateji izliyor. 2025 prestijiyle, XPENG’in global şarj ağı 31 ülke ve bölgeyi kapsıyor ve 2,07 milyondan fazla şarj noktasına erişim sağlıyor.
