Görmediğimiz tehlike: Deniz çayırları yok olursa ne olur?

Prof. Dr. Lokman Hakan Tecer, Marmara Denizi başta olmak üzere, ülke genelindeki denizlerde, deniz çayırı üzerinde yapılan müşahede sonuçlarını kıymetlendirdi.

Gözlemlerde, deniz ekosistemi için hayati değere sahip deniz çayırlarında azalma, birtakım tiplerde ise yok olmak tehlikesi yaşandığını gördüklerini belirten Prof. Dr. Tecer, “Deniz çayırları üzerinde yaptığımız son zamanlardaki müşahedelere baktığımız vakit, deniz çayırlarında bir azalma, cinslerde bir yok olmayla karşı karşıya olduğumuzu ne yazık ki görüyoruz. Denizin derinlerinden gelen imajlardan bunu anlıyoruz, yaptığımız incelemeler sonucunda de. Pekala deniz çayırı nedir?

Nasıl ki karalarda ormanlarımız var ve bunlar oksijen kaynağımız ise denizlerde de deniz çayırı, denizin ormanları. Denizdeki canlıların gereksinim duyduğu oksijeni üreten en temel ekosistem öğesidir, deniz çayları. Münasebetiyle deniz çayırlarının azalması demek, balık tiplerinin azalması, yok olması, oksijensiz bir hayat şartlarının oluşması demektir. Münasebetiyle deniz çayırları bu manada okyanuslar için hayati bir ehemmiyet taşıyor” diye konuştu.

‘KORUNMALARINA YÖNELİK KILAVUZ HAZIRLIYORUZ’

Deniz çayırlarının sayısındaki azalmayı takip ettiklerini belirten Prof. Dr. Tecer, “Deniz çayırlarının üzerindeki bu baskıları, bu azalmayı uzun müddettir müşahede ediyorduk. Ne yapılabilir konusunu düşündüğümüz vakit da bilhassa Karadeniz’de, Karadeniz’de kıyısı olan ülkelerle bir arada buradaki deniz çayırlarının mevcut durumunu, azalma durumlarını ve önümüzdeki yıllarda insan faaliyetleri sonucunda oluşabilecek tesirleri ortaya koymak amacıyla bir Avrupa Birliği projesi yazdık.

Üniversitemizin yürütücülüğünde Ukrayna, Moldova ve Bulgaristan’dan partnerlerimizin olduğu bir Avrupa Birliği şu anda gerçekleştiriyoruz. Biz bu kapsamda Karadeniz’deki deniz çayırlarının korunmasına yönelik bir kılavuz hazırlıyoruz. Yani müsilajın korunmasıyla alakalı nasıl siyaset yapıcılar bir siyaset yapmaya muhtaçlık duyuyorlarsa, deniz çayırlarının korunmasına yönelik olarak da bu kılavuzu siyaset yapıcılara bir istikamet vermesi emeliyle hazırlamış olacağız.

Burada biz aslında ÇED raporları sürecine, deniz çayırlarının da girmesi gerektiğine işaret edeceğiz. Çevresel tesir kıymetlendirme raporları biliyorsunuz, bir faaliyetin yapıldıktan sonra etrafa olan tesirlerini dikkate alıyor. Fakat ulusal mevzuatımızda deniz çayırlarının korunmasına yönelik ÇED kapsamında direkt bir yaptırım, direkt bir mevzu, direkt bir başlık bulunmuyor. Bunun bulunması gerektiğini söyleyeceğiz yapacağımız bu kılavuzda” dedi.

‘FARKINDALIK OLUŞMASI GEREKİYOR’

Prof. Dr. Tecer, deniz çayırının korunmasının kıymetine değinerek, “Deniz çayırlarıyla ilgili evvel bir bilginin yayılması, bir farkındalığın oluşması gerekiyor. Birtakım kıyılarda, turizm emelli alan açmak için bile deniz çayırlarının denizin içerisinden kopartılarak atıldığına şahit olduk. Yani bu bilerek mi, bilmeyerek mi yapılan bir şey bilmiyoruz lakin eminim o deniz çayırlarının denizin içerisindeki canlıların oksijen kaynağı olduğunu bilse ya da bilsek, bu tıp hareketlerden kaçınmış olacağız.

Dolayısıyla evvel bir bilgilendirme yapmamız gerekiyor. Sonra da balıkçılık, kıyıdaki yapılaşma ve deniz nakliyatıyla alakalı faaliyetlerimizi deniz çayırlarına ziyan vermeyecek formda modellememiz, tekrar gözden geçirmemiz ve buna nazaran hareket etmemiz gerekiyor. Bunun için de yasal bir düzenlemeye muhtaçlık var her şeyden önce” tabirlerini kullandı.