İklim krizi dünyanın en popüler meyvesini tehdit ediyor: Yok olma tehlikesi ile karşı karşıya
Christian Aid’in yayımladığı “Going Bananas: How Climate Change Threatens the World’s Favourite Fruit” (Çıldıran Muzlar: İklim Değişikliği Dünyanın En Sevilen Meyvesini Nasıl Tehdit Ediyor) başlıklı rapor, başta Guatemala, Kosta Rika ve Kolombiya olmak üzere birçok ülkenin çok hava olayları, yükselen sıcaklıklar ve iklim kaynaklı zararlılar nedeniyle muz randımanında büyük düşüş yaşadığını ortaya koyuyor.
Muz, dünya genelinde en çok tüketilen meyve olmasının yanı sıra buğday, pirinç ve mısırdan sonra en değerli dördüncü besin eseri pozisyonunda. Guardian’da yer alan habere nazaran; global muz üretiminin yaklaşık yüzde 80’i lokal tüketim için yapılırken, 400 milyondan fazla insan günlük kalori gereksiniminin yüzde 15 ila yüzde 27’sini bu meyveden karşılıyor.
Dünya genelindeki muz ihracatının yaklaşık yüzde 80’i Latin Amerika ve Karayipler’den geliyor. Lakin bu bölgeler, iklim krizine bağlı yavaş başlayan felaketlerin tesirlerine karşı en kırılgan alanlar ortasında yer alıyor.
Muz bitkileri bilhassa hassas; sağlıklı gelişim için 15°C ila 35°C ortası bir sıcaklık aralığına ve ülkü seviyede suya gereksinim duyuyor. Fırtınalar ise bitkinin yapraklarını dökmesine neden olarak fotosentez yapma yetisini azaltıyor. Bu da randımanı direkt etkiliyor.
En çok ihraç edilen muz çeşidi olan Cavendish, lezzeti ve dayanıklılığı nedeniyle tercih ediliyor. Fakat genetik çeşitliliğinin düşük olması, bu tipi iklim değişikliğine karşı daha savunmasız hale getiriyor. Artan sıcaklıklar ve sistemsiz yağışlar, esasen muz üretimini tehdit eden mantar hastalıklarının yayılmasını da hızlandırıyor.
Örneğin, siyah yaprak mantarı bitkinin fotosentez kapasitesini %80’e kadar azaltabiliyor. Bir başka tehdit ise toprakta yaşayan ve dünya genelinde Cavendish plantasyonlarını yok eden tropikal Fusarium mantarı. Bu mantar, değişen iklim şartlarında süratle yayılıyor.
Guatemala’da muz üreticiliği yapan 53 yaşındaki Aurelia Pop Xo, araştırmaya şöyle konuştu:
“İklim değişikliği mahsullerimizi öldürdü. Artık hiçbir gelirimiz yok zira satacak eserimiz kalmadı. Plantasyonum ölüyor.”
Christian Aid, iklim krizinden en çok etkilenen fakat bu krize en az katkı sunan topluluklara takviye olunması gerektiğini vurguluyor. Güçlü ve en çok sera gazı salınımından sorumlu ülkelerin fosil yakıtları terk etmesi ve adaptasyon için gerekli finansmanı sağlaması gerektiğini belirtiyor.
Christian Aid’in siyaset ve kampanya yöneticisi Osai Ojigho, “Muz yalnızca dünyanın en sevilen meyvesi değil, birebir vakitte milyonlarca insan için temel bir besin. İklim krizinin bu hayati eseri tehdit ettiğinin farkına varmalıyız” dedi.
