Kırmızı besinlerdeki gizli güç
Likopen, zerzevat ve meyvelerde bulunan ve onlara kırmızı rengi veren, karoten familyasına ilişkin doğal bir pigmenttir. Bedenin özgür radikallerle savaşmasına yardım eden bu güçlü antioksidanın bedende üretilemediği için besinlerle alınması gerektiğini belirten Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Fatih Mehmet Uçar, en varlıklı likopen kaynaklarını, bunları yanlışsız tüketme yollarını ve yararlarını şöyle sıraladı:
Prof. Dr. Fatih Mehmet Uçar
İŞTE DOĞAL KAYNAKLARI
Likopen, bilhassa kırmızı renkli besinlerde bol ölçüde bulunan bir antioksidandır. En güçlü kaynağı, domatestir.
Karpuz da likopen açısından zengindir. Kuşburnu, hurma, kırmızı soğan ve kırmızı biber de likopen içeren sebze- meyveler ortasındadır.
Ayrıca kırmızı olmayan kuşkonmaz, Trabzon hurması ve kayısıda da likopen bulunur. Bu besinleri nizamlı tüketmek, bedenin muhtaçlığı olan likopeni almasına yardımcı olur.
Genellikle zerzevatları pişirdiğimizde içerdikleri antioksidanların azaldığını düşünürüz. Lakin, domates kelam konusu olduğunda durum tam zıddıdır.
DOMATES NASIL TÜKETİLMELİ?
Domates pişirildiğinde içerisindeki likopen ölçüsü artar ve daha güçlü bir antioksidan haline gelir. Bu nedenle pişirilerek tüketilen domatesten beden çok daha fazla likopen alır. Ayrıyeten, güneşte kurutulmuş domates, domates salçası ve domates suyu üzere domates eserleri de likopen açısından hayli zengindir.
Likopenin yağ ile birlikte tüketilmesi de emilimini kıymetli ölçüde artırır. Bu nedenle, likopen içeren besinleri zeytinyağı üzere sağlıklı yağlarla birlikte tüketmek gerekir.
HANGİ HASTALIKLARDAN KORUR?
İşte likopenin savaştığı ve olumlu tesirler sağladığı sıhhat sıkıntıları:
KANSER: Likopen, hür radikallerin hücrelere ziyan vermesini engelleyerek hücrelerimizi korur. Bu da likopenin, bilhassa kanserle çabada kıymetli bir husus olmasını sağlar. Zira hür radikaller, hücreleri bozarak kanser oluşumuna yer hazırlar.
Likopen üzere antioksidanlar ise bu süreci yavaşlatır yahut durdurur. Bedenimizdeki tüm hücreler bu müdafaadan yarar görür. Likopenin bilhassa prostat ve göğüs kanserlerine karşı hami tesiri araştırmalarla tespit edilmiştir.
CİLT: Likopen, yalnızca iç organlarımızı değil, cildimizi de koruyan güçlü bir antioksidandır. Yağlı cilt dokusunda birikebilen güçlü bir antioksidandır.
Bu güçlü antioksidanın cilt dokusundaki yoğunluğu arttıkça güneş ışınlarının oluşturabileceği hasarlar ve cilt yaşlanması da azalmaktadır. Kimi çalışmalarda, likopenin güneş kremi kullanılmasa bile cildi güneşin ziyanlı tesirlerinden kısmen koruyabileceği tabir edilmektedir.
İLTİHAPLANMA: Likopen, iltihap önleyici özelliklere sahip bir husustur. Bu özelliği sayesinde, bedende iltihaba bağlı gelişen ağrıları hafifletmeye yardımcı olabilir. Bilhassa kronik hastalıklarda görülen düşük düzeyli iltihaplanmanın azaltılmasında destekleyici bir rolü olduğu düşünülmektedir. Lakin likopen direkt bir ağrı kesici değildir; tesirleri daha çok uzun vadede genel sıhhatin desteklenmesiyle ortaya çıkar.
KEMİK: Likopen, kemik sıhhatini da dayanaklar ve güçlendirir. Kalsiyum ve D vitamini ile oluşan kemik güçlenmesini daha da artırıp, osteoporoz (kemik erimesi) riskini azaltabilir.
GÖZ: Likopen, katarakt oluşumu önleyebilir. Yaşlılarda görülen makula dejenerasyonu (sarı nokta hastalığı) riskini de azaltabilen özellikler barındırır.
TAKVİYE UYARISI
Likopen desteği almak çoklukla gerekli değildir, zira bu maddeyi besinlerle gereğince almak mümkündür. Günlük ortalama 10 mg likopen alımı, sıhhat açısından kâfi kabul edilmektedir. Örneğin, bir dilim karpuz bile bu muhtaçlığı karşılamaya yardımcı olabilir.
Ancak kimi durumlarda, bilhassa kanser tedavisi gören yahut prostat kanseri riski taşıyan hastalar üzere özel kümelerde, kalp damar hastalarında likopen alımının artırılması faydalı olabilir.
Bu durumda desteklerin doktor tavsiyesi ile alınmasına itina gösterilmelidir. Zira çok likopen alımı tansiyon düşüklüğüne sebep olabilir, mide ülserlerini artırabilir ve kimi ilaçlarla etkileşimde bulunabilir. Kanser tedavisi görenler ve hormon tedavisi alanlar, destek alırken bilhassa dikkatli olmalıdır.
