Şempanzeler ormanda ‘ilk yardım merkezi’ kurdu

İngiltere’deki Oxford Üniversitesi’nden bilim insanları, Uganda’da yer alan Budongo Ormanı’nda yürüttükleri saha çalışmasında şaşırtan bir keşfe imza attı. Şempanzelerin, yaralanan bireyleri tedavi etmek için yapraklar ve öteki doğal gereçleri kullandığı anlar kameraya kaydedildi.

Geçen yıl yapılan bir öbür çalışmada kimi şempanzelerin kendilerini güzelleştirmek hedefiyle makul bitkileri seçerek yediği gözlemlenmişti. Yeni bulgular ise bu davranışların daha sistemli ve şuurlu olduğuna işaret: Şempanzelerin artık yalnızca kendi kendilerini değil, diğerlerini da tedavi ettikleri biliniyor.

‘UZAK’ ŞEMPANZELERİ DE TEDAVİ EDİYORLAR

En dikkat alımlı bulgulardan biri ise şempanzelerin sadece aile üyelerine değil, akraba olmayan öbür bireylere de yardım ettiği istikametinde. Bilim insanları bu davranışı empati ve toplumsal şuurla ilişkilendiriyor. Hatta birtakım şempanzelerin, yaralanmış bir bireyin açık yarasına çiğnedikleri yaprakları uyguladıkları net bir biçimde kayda geçti.

Oxford Üniversitesi’nden araştırmayı yürüten Elodie Freymann, “Şempanzelerin hastalandıklarında ya da yaralandıklarında başvurdukları bir davranış repertuarı var. Bu repertuar, hijyeni sağlamak ve yaraları güzelleştirmek için doğal gereçleri kapsıyor” dedi.

DOĞAL ANTİBİYOTİKLER KULLANIYORLAR

Araştırmacılar, şempanzelerin kullandığı bitkileri laboratuvar ortamında test ettiklerinde bu bitkilerin antibakteriyel özellikler taşıdığını belirledi. Bu da şempanzelerin yalnızca tabiat içgüdüsüyle değil, şuurlu bir seçimle iyileştiri bitkilere yöneldiğini ortaya koyuyor.

Görüntülerde genç bir şempanzenin, annesinin bedenindeki yaraya yaprakları çiğneyip sürdüğü net bir halde izlenebiliyor. Hatta bir diğer şempanze, tuvalet muhtaçlığının akabinde kendisini yaprak kullanarak temizlerken gözlemlendi.

BENZERLİKLERİMİZ SANDIĞIMIZDAN FAZLA OLABİLİR

İnsanlarla yaklaşık yüzde 98 oranında tıpkı DNA’yı paylaşan şempanzelerin sırf fizikî değil, davranışsal olarak da insanlara giderek daha çok benzediği görüşü güç kazanıyor.

Uzmanlara nazaran şempanzelerin hayatta kalma marifetleri, onların ormanı ve doğayı beşerler kadar hatta bazen daha fazla tanımalarıyla ilişkilendiriliyor. “İnsanoğlunu bir ormanın ortasına bıraksanız birçok hayatta kalamaz lakin şempanzeler kendi tabiatlarında tam bir uzman üzere davranıyor” diyen araştırmacılar, bu zeka seviyesinin orman ekosistemine dair hala bilinmeyen sırların anahtarı olabileceğini savunuyor.

Araştırmanın sonuçları, Frontiers in Ecology and Evolution isimli bilimsel mecmuada yayımlandı. Bulgular sırf şempanzelerle sonlu değil; orangutanlar, goriller ve başka birtakım primat tipleri de emsal tedavi davranışları sergiliyor…