“Tematik Buluşmalar”da Osmanlı’daki işçilerin yaşam koşulları konuşuldu
Nilüfer Belediyesi’nin düzenlediği “Tematik Buluşmalar” söyleşisinin konuğu olan Elçin Otomobilci, 1850’li yıllarda Bursa ve İstanbul’daki çalışanların toplumsal ve çalışma şartlarını anlattı.
Nilüfer Belediyesi tarafından düzenlenen “Tematik Buluşmalar, Kütüphanede Toplumsal Bilimler ve Disiplinlerarası Söyleşiler” aktifliğinin son konuğu tarihçi Elçin Otomobilci oldu. “İngiliz Evraklarına Nazaran 19. yy. Ortasında İstanbul, İzmir, Selanik ve Manastır’da Osmanlı İşçilerinin Ömür ve Çalışma Koşulları” başlığıyla Nazım Hikmet Kültürevi Balaban Salonu’nda düzenlenen söyleşide, Osmanlı’daki işçilerin toplumsal ve çalışma hayatına ışık tutuldu.
“19. Yüzyıl ortasında Osmanlı’daki işçilerin hali İngilizlerin gözünden nasıl gözüküyordu?” sorusu üzerinden Bursa ve İstanbul’daki periyodu anlatan Elçin Otomobilci, “Bursa, 1850-1860’lı yıllarda endüstrileşmenin başında, nüfus itibariyle de orta ölçekli bir ticaret kenti. Bu periyotta, güç isteyen inşaat ve maden personelliği üzere meslekler daha fazla kazanıyor. Klasik zanaatlara geçildikçe fiyatlar daha da azalıyor” dedi.
Bursa’da o periyotta faaliyet gösteren ipek fabrikalarında daha çok bayan çalışanların çalıştığına değinen Otomobilci, bayanların erkeklere nazaran çok daha az kazandığını söyledi. Fabrikada çalışan bir bayan personelin günlük yevmiyesinin 3 kuruş olduğunu söz eden Otomobilci, erkeklerde bu fiyatın 22,60 kuruş civarında olduğunun bilgisini verdi. Otomobilci, o yıllarda çok fazla çocuk emekçinin de çırak olarak çalıştığını ve en düşük fiyatı aldıklarını lisana getirdi. Otomobilci, o yıllarda bir duvarcı ustasının bir günde kazandığı parayla 8 kilodan fazla dana eti alabildiğini söyledi.
İşçilerin çalışma koşulları ile ilgili bilgiler de veren Elçin Otomobilci, “Mesai, gün doğumundan, gün batımına kadar sürüyordu. Bu müddet yaz günleri 12 saati bulurken, kışları ise 8 saat civarında oluyordu. Zanaatkarlar ya da esnaflar gün içinde sık sık mola verme imkanına sahip olsa da fabrikada çalışan bayanlar için bu türlü bir durum kelam konusu değildi. Uzun mühlet kapalı alanlarda çalışan birçok bayan D vitamini eksikliğinden kaynaklı hastalıklar yaşadı ve hatta bunların kimileri mevtle sonuçlandı” dedi.
19. Yüzyıl ortalarında İstanbul ve Bursa’daki çalışanları de karşılaştıran Otomobilci, “En düşük fiyatta Bursa’daki emekçi, İstanbul’daki emekçinin neredeyse iki katı kadar fazla kazanıyordu. Lakin en yüksek fiyatta İstanbul çok daha öndeydi. Bunun sebebinin nitelikli zanaat gerektiren işlerin İstanbul’da daha çok talep görüyor olmasıydı” diye konuştu.
Tarihçi Elçin Otomobilci, konuşmasının sonunda iştirakçilerin sorularını da yanıtladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
