Yaralı kuşlar için ‘tüy bankası’ kuruldu
Ankara Üniversitesi Teknokent bünyesinde faaliyet gösteren Hayvan ve Bitki Genomik Araştırma İnovasyon Merkezi, 2019 yılında kuş çeşitlerinin izlenmesi ve korunmasına katkı sağlamak hedefiyle “Tüy Bankası” projesini hayata geçirdi. Simurg Kuş Yuvası Derneği ile kurulan iş birliği çerçevesinde, Türkiye’nin dört bir yanından getirilen kuşlardan yahut saha çalışmalarında tıbbi müdahaleye gerek kalmadan toplanan tüyler, özel tekniklerle koruma edilerek bankaya kazandırıldı. Şu an prestijiyle, Türkiye’de kaydı bulunan 504 kuş tipinin 200’üne ilişkin binlerce tüy burada itinayla korunuyor.
DNA BARKODLAMA İLE MAHALLÎ DATA TABANI OLUŞTURULUYOR
Tüy Bankası’nda, DNA barkodlama tekniği kullanılarak mahallî bir kuş bilgi tabanı oluşturuluyor. Bu sayede kuş çeşitlerinin genetik çeşitliliği tahlil edilirken, popülasyon takibi ve tehdit altındaki çeşitlerin korunmasına yönelik çalışmalar da destekleniyor. Ayrıyeten, kanat yaralanması nedeniyle uçamayan ebabil ve kırlangıç kuşlarına, bankadaki sağlıklı tüyler kullanılarak implantasyon uygulanıyor. Güzelleşme sürecinin akabinde bu kuşlar doğal ömürlerine geri kazandırılıyor.
“TÜYLERİ MÜSAADESİZ MÜDAHALE OLMADAN TOPLUYORUZ”
Simurg Kuş Yuvası Derneği Yönetim Kurulu Lideri ve araştırmacı Alaz Uslu, bankada, global ölçekte kuşağı tehdit altında olan çeşitler de dahil olmak üzere 200 farklı kuş cinsine ilişkin tüylerin bulunduğunu belirtti
Tüyleri katiyen invaziv (zarar verici) sistemler kullanmadan topluyoruz. Ekseriyetle, rehabilitasyon sürecine giren kuşlardan dökülen tüyleri kıymetlendiriyoruz. Türkiye’nin yerli kuş çeşitlerine ilişkin, üveyik, şah kartal, toy ve dik kuyruk üzere ender cinslerin yanı sıra leş kargası ve şahin üzere yaygın cinslerden de örnekler arşivimizde yer alıyor.
VATANDAŞLAR DA TÜY BAĞIŞI YAPABİLİYOR
Alaz Uslu, bilhassa kanat tüyü hasarı yaşayan ve tüy değiştirme süreçleri uzun süren ebabil ve kırlangıçlar için implantasyon çalışmaları yürüttüklerini söyledi. Bugüne kadar onlarca kuşa başarılı biçimde tüy nakli gerçekleştirdiklerini belirten Uslu, şunları söyledi:
Bu tiplerde tüy bulmak hayati değer taşıyor. Bu nedenle vatandaşların buldukları tüyleri bize ulaştırmalarını teşvik ediyoruz. Örneğin, rehabilitasyon sürecinde bir ebabilin dökülen tüyleri, diğer bir ebabilin yine gökyüzüyle buluşmasına vesile olabiliyor.
“TÜRKİYE’NİN BİYOÇEŞİTLİLİK HARİTASINA KATKI SAĞLIYORUZ”
Hayvan ve Bitki Genomik Araştırma İnovasyon Merkezi Ar-Ge Müdürü Ayşegül Er Gökçe de yürütülen çalışmalarla ilgili bilgi verdi:
Tüylerden elde ettiğimiz DNA’larla kuşların moleküler ve genetik kimliklerini belirliyoruz. Hangi çeşide ilişkin olduklarını tespit ederek bu bilgileri lokal kuş bilgi tabanımıza kaydediyoruz. Böylelikle hem ülkemizin biyoçeşitlilik haritasına katkı sağlıyor hem de bu kıymetli bilgileri milletlerarası data tabanlarına aktarıyoruz.
