Yeni papa seçiminde istihbarat devrede

Papa Francis’in yerine geçecek manevî başkan için seçim süreci 7 Mayıs’ta başladı. İstihbarat örgütleri ise geçmişte temas kurdukları kardinaller üzerinden faaliyet yürütüyorlar. İstihbarat kulislerinden yansıyan son savlara nazaran ABD hükümeti ve CIA, Birleşik Devletler-Küba bağlantılarının olağanlaşmasını sağlayan Kardinal Pietro Parolin’i destekleyecek.

Katolik Kilisesi’nde ruhban sınıfında Papa’dan sonra gelen en üst seviye din adamı olan kardinallerden 80 yaşın altındaki 133 kardinalin katıldığı oylamanın sonucu, Sistine Şapeli’nin bacasından yükselen dumanla duyuruldu.

Bacadan yükselen siyah dumanla, bugün başlayan Konklav’ın birinci oturumunda yeni papanın seçilemediği dünyaya ilan edildi.

133 kardinal, yarından itibaren Papa seçilene dek sabah ve öğlenden sonraları ikişer olmak üzere bir günde 4 oylama yapacak.

Yeni papanın seçilmesi halinde Sistine Şapeli’nin bacasından beyaz duman yükselecek.

Katolik dünyasının ruhani lideri Papa Francis’in, 21 Nisan’da hayatını yitirmesinden sonra yeni papanın kim olacağı merak ediliyor. Global istikrarları etkileyecek yeni papa için batılı istihbarat örgütleri de harekete geçmiş durumda. Avrupa basınında ise yeni Papa’nın kıtada kritik bir eşiği temsil edeceği söz edilirken, istihbarat faaliyetlerini ağırlaştıran ülkelerin başında Fransa ile ABD geliyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, geçtiğimiz hafta İtalya’nın başşehri Roma’da Fransız kardinaller ile görüşürken, İtalyan basınına nazaran Macron, bir sonraki Papa olarak bir Fransız adayın seçilmesi için lobi gerçekleştirdi. İstihbarat kaynakları CIA ve ABD idaresi ile Çin’in de destekledikleri adaylar olduğunu lisana getiriyorlar.

İSTİHBARATÇILAR İŞE ALINDI

Küresel istihbarat yayın organı Intelligence Online’ın (IO) elde ettiği bilgilere nazaran Papa Francis’in istihbarat dünyasıyla irtibatı, idare devrindeki yasa dışı finansal faaliyetlerle birlikte başladı. Elde edilen bilgilere nazaran Papa Francis’in hayatını kaybetmesinin akabinde istihbarat örgütleri ve hükümetler yeni Papa için kendi adaylarını desteklemeye başladılar. Bu çark içinde bahsi geçen birinci isim ise İtalyan Kardinal Matteo Zuppi. Papa Francis’in hem halka açık hem de saklı diplomatik teşebbüslerinin gerisindeki isim olarak bilinen Zuppi mesleğinin birçoklarını ‘Sant’Egidio Cemaati’ ortasında geçirmesiyle biliniyor. Zuppi, tıpkı vakitte dünya genelinde istihbarat servisleri ortasında gerçekleşen ve “gölge savaş” olarak isimlendirilen çok sayıda çatışmaya da barış maksadıyla müdahil olmasıyla tanınıyor. Zuppi’nin bu misyonu hasebiyle çok sayıda istihbaratçıyla tanışıklığı olduğu da lisana getiriliyor.

GİZEMLİ SEYAHATLER

Matteo Zuppi’nin direkt müdahil olduğu barış teşebbüsleri ortasında 1992 yılında Afrika ülkesi Mozambik’te barışı sağlayan Roma Barış Muahedesi’nin hazırlanması, 1993 yılında Türkiye’de kaçırılan İtalyan rehineler krizini çözmesi üzere faaliyetler bulunuyor. 2019 yılında Papa Francis tarafından Kardinal yapılan Zuppi, misal çalışmaları Libya, Güney Afrika, Suriye, Irak ve Myanmar’da da gerçekleştirdi. ‘Sant’Egidio Cemaati’ ise İtalyan Dış İstihbarat Teşkilatı AISE, Fransa Dış İstrihabrat Teşkilatı DGSE ve ABD Merkezi Haberalma Örgütü CIA tarafından sıklıkla ziyaret edilmeye devam ediyor.

ABD’NİN ADAYI PAROLİN

İstihbarat kulislerinden yansıyan bilgilere nazaran Zuppi, tüm bu faaliyetlerine karşın ABD hükümeti ve CIA tarafından desteklenmiyor. ABD’nin desteklediği adayın Parolin olduğu öne sürülürken, kelam konusu ismin; ABD Ulusal İstihbarat Yöneticisi Tulsi Gabbard’ın da arkadaşı olduğu argüman ediliyor. Parolin, eski Papa 16. Benedikt devrinde Vatikan’ın birinci kere sosyalist Çin, Vietnam, Kuzey Kore ile irtibata geçmesini sağlayan kişi olduğu da biliniyor. Parolin ayrıca eski ABD Başkanı Geroge W. Bush periyodunda İran ile gerçekleşen Nükleer Silahsızlanma Mutabakatlarına da gözlemci olarak katılan bir isim.

550 yıllık Sistina Şapeli’ne soba kuruldu

Seçici kardinaller, bugün dualar ederek bir merasim yürüyüşüyle lokal saatle 16.30 civarında, Michelangelo’nun eşsiz tasvirlerinin de bulunduğu Vatikan Müzeleri’nin ünlü Sistina Şapeli’ne kapanacak. Hristiyanlığın en çok takipçisi bulunan Katolik Kilisesi’nin kurucusu, havarilerin reisi Aziz Petrus’un halefi olarak kabul gören papanın belirlenmesi için asırlardır gerçekleştirilen Konklav, Sistina Şapeli’nde 26’ncı sefer yapılacak.

Konklav için yine düzenlenen şapelin içine, tüm dünyaya yeni papanın seçilip seçilmeyeceğinin işaretini verecek ve siyah ile beyaz dumanın başka farklı çıkmasını sağlayacak olan 2 eski soba kuruldu. Dumanın rengi, özel kimyasallarla oluşturuluyor. Şapelin bacasından dumanın çıkması ise sobalara monte edilmiş 10 metre yüksekliğindeki bakır borular ile gerçekleştirilecek. Dumanın gereğince tütmemesi riskine karşı ise sobalarda, elektrik dirençli ve fanlı bir takviye bulunuyor. Şapelin tabanı ise değer biçilemez mozaikleri barındırdığı için özel ahşap bir platformla kaplandı. Üzerine kardinallerin oturacağı sandalyeler ile masalar kondu.

Latincede “diğerleri çıksın” manasındaki “extra omnes” dendikten sonra Sistina Şapeli’nin kapılarının kilitlenmesinin akabinde başlayacak oylamalar, sabah iki ve öğlenden sonra iki olmak üzere günde dört kere yapılacak. Lakin bugün, tek oylama yapılacak ve lokal saatle 19 civarında bacadan duman çıkması beklenecek. Yaklaşık 400 yıl evvel konan bir kurala nazaran, oy pusulaları kimseye gösterilmeden mühürlü sandığa atılacak.

Sadece vaftiz edilmiş bir Katolik ve bekâr erkek olma kuralı bulunsa da papalar klasik olarak kardinaller ortasından seçiliyor.
Bu makama bir adaylık kelam konusu değil. Din adamları, papalığı layıkıyla yerine getirebileceğine inandığı rastgele bir kardinalin ismini oy kâğıdına yazabiliyor.

Papanın seçilebilmesi için tüm oyların üçte ikisi gerekiyor. 34. çeşitten sonra hala bir önder seçilemezse, en çok oyu alan iki kardinal için ayrıca balotaj seçimleri yapılacak. Tüm çeşitler sonucunda oyların üçte ikisini alan din adamına bu vazifesi kabul edip etmeyeceği ve papalığı boyunca hangi havari ismi almak istediği sorulacak.

Onun kabul etmesinin akabinde oy pusulaları bir ipe dizilerek, şapeldeki sobaya atılarak burada yakılacak. Vatikan Apostolik Sarayı’nın bacasından beyaz duman çıkarsa yeni papa seçilmiş manasındadır. Siyah duman ise seçim sonuçlanmamış manasına geliyor. Yeni papa, birinci olarak şapelin bitişiğindeki Ağlama Odası’na götürülecek. Sorumluluğu büyük bir makama seçilmesinin akabinde papaların yaşadığı his yoğunluğu ve bazılarının ağlamış olmasından ötürü bu odaya bu ismin verildiği biliniyor.

Burada yeni papa, kendisini bekleyen üç farklı boyutta cübbeden vücuduna uygun olanı giyecek. Bu sırada, “Başdiyakon” olarak anılan Kardinal, Aziz Petrus Bazilikası’nın locasına çıkarak Latince, “Habemus Papam (Papamız var)” diye meydanda bekleyen on binlerce beşere müjde verecek.

Bunun akabinde yeni papa birebir balkondan halkı selamlayarak onları kutsayacak. Bu ortada, Konklav masraflarının ne kadar olduğu da merak konusu. Vilayet Messaggero gazetesi, Papa Francesco’nun seçildiği 2013’teki Konklav’ın yaklaşık 4 buçuk milyon euroya mal olduğunu aktardı.

Gizlilik yeminini bozanlar aforoz ediliyor

Yüzyıllar öncesine dayanan geleneklerle gerçekleştirildiği için yeryüzünün en gizemli ve en ilgi çeken seçimleri olan Konklav terimi, papalık seçimlerinin çok bilinmeyen yapıldığı manasına geliyor.

Latincedeki “cum clave”, yani “anahtarla kilitlenmiş” sözcüğünden türeyen Konklav oylamaları yapılırken kardinaller sahiden de Sistina Şapeli’ne kilitleniyor.

Ne kadar süreceği belgisiz olan Konklav bitene kadar dış dünyayla büsbütün ilişkilerinin kesilmesi sağlanan kardinallerin cep telefonlarına ve kayıt ya da arama yapabilecekleri her türlü elektronik eşyasına el konulacak. Seçici kardinallerin yanın sıra, Konklav sürecinde çeşitli alanlarda misyon yapacak olan yüzü aşkın din insanı ve laik de onlar üzere muamele görecek ve Vatikan hudutları içindeki Azize Marta konukevinde konaklamak zorunda kalacak.

Dünyanın her yerinden gelen 5 binin üzerinde gazetecinin takip edeceği seçimlerin kapalılığını teminat altına almak için üst seviye teknolojili önlemler de alındı. Vatikan sonları içinde sinyal kesiciler de devreye sokulacak. Vazifeliler, Konklav öncesi saklılık yemini de etti. Bunu bozan din beşerlerine Kilise’den aforoz cezası verilirken, laik olanlar da Kilise’nin her türlü resmi imkânından yoksun edilecek. Tarihteki en uzun Konklav’ın 1006 gün, en kısasının ise 10 saat sürdüğü biliniyor.

Bölünmüş bir kilisede ucu bilinmeyen seçimler

Konklav, Papa Francesco’nun miras bıraktığı bölünmüş bir Kilise ortamında gerçekleştiriliyor. Yaptığı ıslahatların yanı sıra, Kilise’yi daha çağdaş ve yüzyıllardır dışlanan kesitleri kucaklayıcı hale getirmesi çok muhafazakârları kızdırdı. Kızgın kardinaller, Papa Francesco’nun vefatından sonra da Kilise’yi bir felakete sürüklediği açıklamalarını sürdürdü ve yeni papanın asla onun çizgisinde olmaması gerektiği bildirilerini verdi. Fakat Vatikan uzmanları, muhafazakârların bu Konklav’da azınlıkta olduğunu aktarıyor.

Ilımlı muhafazakârlar ve ilerici kesim ise bir bölünme olmadığı iletisini vermek için Konklav’ın çok kısa süreceğini ve birtakım isimler üzerinde uzlaşılmakta olduğunu öne sürdü. Vatikan uzmanı gazeteci Marco Politi, yabancı gazetecilerle bir basın toplantısında bunun büsbütün palavra olduğunu, bu kardinallerin, bölünmüş Kilise gerçeğini örtbas etmek istediklerini belirterek, “Bu tam dramatik bir Konklav. Kilise, son yarım yüzyılda hiç bu kadar bölünmemişti” dedi.

Katolik Kilisesi’nin belirli ülkelere odaklanmadan daha global olması gerektiğine inanan Papa Francesco, bir geleneği bozarak kardinalleri bulunmayan birçok ülkeden de birinci defa atama yapmıştı.

Papa, ortalarında Güney Sudan’ın da bulunduğu bu yeni ülkelerin, kendi tabiriyle “dünyanın kenar mahalleleri” olmasına ihtimam gösterdi. Hollandalı gazeteci Andre Vreede, bu nedenle bu seçimlerde kardinallerin birçoklarının birbirini tanımadığını, bunun bir vahamet olduğunu tabir etti.

Hâlihazırdaki Vatikan Devlet Sekreteri Kardinal Pietro Parolin’in bu nedenle “güvenilir bir liman” üzere görülerek favori gösterildiğini söyleyen Vreede, “Ancak onun pek bir papazlık tecrübesi yok. Daha çok bir bürokrat ve Vatikan’da işleyişi çok âlâ biliyor, ancak çağımız için biraz sıkıcı bir kişilik” diye konuştu.

“Jeopolitik daha ağır basacak”

Bazı favori isimler söylem edilse de Konklavlar çoklukla bilinmeyen ve öngörülemez olarak biliniyor. Örneğin; 2013’teki seçimlerde neredeyse hiçbir Vatikan uzmanının varsayım etmediği Arjantinli Kardinal Jose Maria Bergoglio beklenmedik halde seçilmişti. Yeni papanın, son 12 yılda çok çalkalanan Kilise’de frene mi basacağı yoksa selefi Francesco’nun çizgisinde mi devam edeceği merak konusu.

Yeni papa, Katolik Kilisesi’nde çığ üzere ortaya dökülen cinsel istismar hadiseleri ve mali yolsuzluklar ile bunların akabinde yardımların azalmasıyla Vatikan’ın berbata giden mali durumu üzere sorunlarla ilgilenecek. Dünya genelinde dine olan ilginin giderek düşüş göstermesi de eforu. 5’inci defa Konklav gören Dinler ve Hristiyanlık Tarihçisi Alberto Melloni, dünyada yaşanan çatışmaların artmasına atıfla “Yeni papa, alevler içindeki bir dünyada Kilise’yi tekrar tasarlamak zorunda kalacak” dedi.

Vatikan’da gazetecilere açıklamalar yapan kardinaller, düşünüldüğünün bilakis papayı jeopolitik çıkarlara bakmadan büsbütün öğretici, sürüsüne gerçek bir çoban olabilecek, kiliseyi birleştirerek dünyaya barış iletisi verebilecek bir önder özelliğinden ötürü seçeceklerini tabir etti. Fakat gazeteci Marco Politi, jeopolitiğin bu seçimlerde, geçmiştekilerden daha ağır basacak üzere göründüğünü söylüyor. Vatikan uzmanı, Ukrayna ve Gazze’de devam eden savaşlar, Papa Francesco’nun İslam dünyasına yönelik olumlu faaliyetlerinin sürdürülmesi ve Amerika Birleşik Devletleri’nde artan otokrasiye ait tasaların büyümesi üzere noktaların, kardinallerin müzakerelerinde yer alacağını öne sürüyor.

Asya’da Katolikliğin artmakta olduğuna dikkat çeken uzmanlar, dedesi Çinli olan 68 yaşındaki Filipinli Kardinal Luis Antonio Tagle’nin ismini da favoriler ortasına alıyor. Kardinal Parolin’inden sonra ikinci en muhtemel isim olarak anılan Tagle, teolojik açıklığı, gençlere yakınlığı ve bir papaz olarak sıcaklığıyla ön plana çıkıyor ve “Asyalı Francesco” diye anılıyor.

AA, Küresel